Ηλεκτροκίνηση στην Ελλάδα: Έντονο παρασκήνιο και αντεγκλήσεις για τα μέτρα.

Καθυστερημένα αντιλήφθηκαν τόσο οι Έλληνες πολιτικοί όσο και τα επιχειρηματικά συμφέροντα τις προοπτικές που όχι μόνο υπάρχουν αλλά αυξάνονται ολοένα και πιο θεαματικά για την ηλεκτροκίνηση. Και αυτό αφορά τόσο τα οχήματα όσο και τις υποδομές.

Ωστόσο, η κυβέρνηση της ΝΔ έχει επενδύσει σε ένα πράσινο, οικολογικό προφίλ με την απολιγνιτοποίηση, την απαγόρευση των πλαστικών και τη βιώσιμη κινητικότητα. Σε αυτό τον τελευταίο στρατηγικό στόχο, εντάσσεται και η προώθηση της ηλεκτροκίνησης. Όπως έχουμε αναδείξει ήδη στο economix, η κυβέρνηση ετοιμάζει νομοσχέδιο για επίλυση προβλημάτων και την προώθηση της ηλεκτροκίνησης. Το νομοσχέδιο θα παρουσιαστεί μάλιστα από τον ίδιο τον Πρωθυπουργό και φυσικά τον Υπουργό ΠΕΝ Κωστή Χατζηδάκη, ανήμερα της 5ης Ιουνίου, Παγκόσμιας Ημέρας Περιβάλλοντος, σε μια κίνηση υψηλού συμβολισμού.

Πάντως η Νέα Δημοκρατία θυμίζουμε ότι είχε παρουσιάσει ειδικό προεκλογικό κυβερνητικό πρόγραμμα για την ηλεκτροκίνηση στις αρχές του 2019, το οποίο υποτίθεται ότι ήταν έτοιμο. Χρειάστηκε όμως – πέρα από ορισμένες διάσπαρτες διατάξεις σε άσχετα νομοσχέδια – σχεδόν έναν χρόνο κυβερνητικής θητείας για να φέρει το νέο θεσμικό πλαίσιο, μαζί με τα κίνητρα που είχε υποσχεθεί, προς ψήφιση.

Σημειώνουμε ότι το νομοσχέδιο που θα παρουσιαστεί θα τεθεί σε δημόσια διαβούλευση και κατόπιν θα εισαχθεί στη Βουλή, μέσα στο καλοκαίρι (Ιούνιο ευελπιστούν στο ΥΠΕΝ, μαζί με τις ρυθμίσεις για τα πλαστικά μιας χρήσης ίσως – και με ερωτηματικό αν θα περιέχονται και οι διατάξεις για τη χωροταξία, σε ένα νομοσχέδιο – γίγας…). Αυτό σημαίνει ότι στην καλύτερη των περιπτώσεων θα μπορούν οι ρυθμίσεις να εφαρμοστούν από.. Σεπτέμβρη και βλέπουμε!

Γιατί καθυστέρησε η κυβέρνηση – θα υπάρξουν νέες αλλαγές;

Η αλήθεια είναι ότι η ΝΔ είχε προετοιμάσει ένα πλαίσιο ρυθμίσεων για την ηλεκτροκίνηση. Αλλά τα θέματα που εμπλκέκονται είναι πολλά και πιθανότατα δεν είχε γίνει αρκετά καλή προετοιμασία στις λεπτρομέρειες… Ίσως αυτό εξηγεί γιατί καθυστέρησαν τόσους μήνες. Στο ενδιάμεσο βέβαια παρουσιάστηκε το αναθεωρημένο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (που δεν έχει εγκριθεί ακόμη επισήμως από τις Βρυξέλλες), πάνω στις προβλέψεις του οποίου “πατάνε” και τα μέτρα που θα ανακοινωθούν για την ηλεκτροκίνηση. Επίσης, με διάφορες νομοθετικές προβλέψεις οριοθετήθηκε αρχικά (και εν μέρει) η αγορά ηλεκτροφόρτισης, αλλά τα πιο σημαντικά τα αναμένουμε τώρα…

Εν τω μεταξύ, προέκυψαν δύο ακόμη εξελιξεις: η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία και το Ταμείο Ανάκαμψης από τον Covid-19. Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία δίνει τις κατευθύνσεις και μπορεί να χρησιμοποιηθεί από την ελληνική κυβέρνηση για να δημιουργήσει νέα προγράμματα τα επόμενα χρόνια, αλλά αυτό που ήταν το πιο κρίσιμο ήταν τα χρήματα. Η έγκριση του Μακροπρόθεσμου Προγράμματος Πλαισίου (προϋπολογισμού) 2021-2027 και το έξτρα Ταμείο Ανάκαμψης με τα επιπλέον 34δις ευρώ που επιφυλάσσει για την Ελλάδα προσδιορίζει σε γενικές γραμμές πόσα χρήματα και πότε θα είναι διαθέσιμα. Και μένει να δούμε αν η κυβέρνηση έχει ενσωματώσει στις ανακοινώσεις της για την ηλεκτροκίνηση τα νέα χρηματοδοτικά δεδομένα, με τους διπλάσιους σχεδόν πόρους διαθέσιμους, ή αν έχουμε παραμείνει στους αρχικούς σχεδιασμούς επιδοτήσεων που είχαν σχεδιασθεί πριν τις εξελίξεις της προηγούμενης εβδομάδας στις Βρυξέλλες.

Σε κάθε περίπτωση όμως το νέο πλαίσιο που βάζει η κυβέρνηση, τα κίνητρα που ακούγονται και η αγορά που πάει να διαμορφωθεί, έχουν ανοίξει ποικίλες ορέξεις, οπότε παρατηρούνται ήδη κόντρες και αντεγκλήσεις, προς το παρόν στο παρασκήνιο.

Αντεγκλήσεις για την ηλεκτροκίνηση

Το πρώτο μέτωπο αντιπαράθεσης είναι μεταξύ Υπουργείων, σύμφωνα με όσα ακούγονται στο παρασκήνιο. Από τη μία πλευρά υπάρχει το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας που θέτει τους στόχους και τις μακροπρόθεσμες πολιτικές. Αλλά επιθυμεί ενεργό ρόλο και σε επίπεδο εφαρμόσιμης πολιτικής. Όμως εκεί κυρίαρχος είναι ο ρόλος του Υπουργείου Υποδομών και Συγκοινωνιών. Για πολλούς λόγους. Και η αντιπαραθεση για το ποιος θα έχει το πάνω χέρι στην πραγματική εισαγωγή της ηλεκτροκίνησης στη χώρα καλά κρατεί. Αν και όλοι πασχίζουν να δείξουν ότι συνεργάζονται. Σημειωτέον, η αυτοδιοίκηση έχει μεγάλο ρόλο να παίξει στο ζήτημα αυτό. Και, ως γνωστόν, τα δύο Υπουργεία έχουν έντονη ανάμιξη με υπηρεσίες και εκλεγμένους των Δήμων. Παίζει και αυτό, η επιρροή σε τοπικό επίπεδο, τον ρόλο του, πέρα από το πολιτικό γόητρο της ευθύνης για έναν νέο τομέα πολιτικής. Για να δούμε….

Το δεύτερο μέτωπο αντιπαράθεσης είναι όσον αφορά το ζήτημα των αυτοκινήτων. Ποιας κατηγορίας αυτοκίνητα θα έχουν μέλλον; Θα συνεχίσουν να κινούνται στην αγορά καινούργια και μεταχειρισμένα αυτοκίνητα όχι και τόσο σύγχρονα και με υψηλές τιμές ρύπων; Σε αυτό το ερώτημα πολλά και ποικιλώνυμα συμφέροντα πιέζουν τις πολιτικές ηγεσίες ένθεν κακείθεν.

Το τρίτο μέτωπο αφορά τις προμήθειες του δημοσίου. Διότι είναι άλλα τα συμφέροντα των ΙΧ ηλεκτρικών αυτοκινήτων και άλλα των ηλεκτρικών λεωφορείων, φορτηγών κλπ που μπορεί να χρησιμοποιήσει το δημόσιο. Με κορωνίδα τις αστικές συγκοινωνίες όχι μόνο σε Αθήνα – Θεσσαλονίκη αλλά σε κάθε πόλη.

Το τέταρτο μέτωπο αφορά τους στόλους των εμπορικών αυτοκινήτων που ασχολούνται κυρίως με διανομές στον αστικό χώρο (όχι ότι δεν υπάρχει διαμάχη για τα αυτοκίνητα των πωλητών, αλλά εκεί οι εταιρείες είναι συγκεκριμένες…).

Κρίσιμο σημείο για αυτά τα θέματα είναι η έγκριση τύπου, δηλαδή ποια αυτοκίνητα θα επιτραπούν. Σημειωτέον, κίνητρα έχει δώσει ήδη η κυβέρνηση για ηλεκτρικά αυτοκίνητα σε εταιρικούς στόλους και επαγγελματικά leasing οχημάτων. Καθώς όμως δεν κατασκευάζουν ηλεκτρικά αυτοκίνητα μόνο οι γνωστές και μεγάλες αυτοκινητοβιομηχανίες αλλά και πολλές άλλες – και μεγάλες, με ιδιοκτήτες και εργοστάσια σε Ινδία και Κίνα, αλλά όχι μόνο… – υπάρχει ζήτημα, καθώς κάποιοι προσπαθούν να δουλέψουν για λογαριασμό μόνο των γνωστών από την πετρελαιοκίνηση και βενζινοκίνηση εταιρειών, αποκλείοντας τους άλλους παίκτες που μπορεί να είναι, με βάση τα στοιχεία και πιο ανταγωνιστικοί και πιο καινοτόμοι…

Πέμπτο μέτωπο που ανοίγεται είναι η δραστηριότητα της ανάπτυξης δικτύου. Εκεί η κυβέρνηση φέρεται να αποφάσισε ότι δεν θα προχωρήσει μόνο με τους δημόσιους φορείς, όπως ήθελε η προηγούμενη κυβέρνηση, αλλά να δημιουργήσει μια ανταγωνιστική αγορά. Ωστόσο σε μια αγορά που οι κανόνες αλλάζουν συχνά, επενδύσεις μακροπρόθεσμης απόδοσης που εξαρτώνται από τις αποφάσεις του κράτους δεν προχωρούν εύκολα χωρίς «εγγυήσεις». Και οι εγγυήσεις είναι δύσκολες πολιτικά. Αλλά κάποιοι προτείνουν έξυπνους χρηματοδοτικούς τρόπους υπέρβασης αυτών…

Έκτο μέτωπο είναι η αγορά εξοπλισμού για τους σταθμούς φόρτισης, τους ταχυφορτιστές, ακόμη και για τα καλώδια… Πέρα από τα όποια προβλήματα δικτύου πρέπει να λύσει ο ΔΕΔΔΗΕ για να μην πέφτει το ρεύμα σε ολόκληρα τετράγωνα με τους ταχυφορτιστές στις πόλεις, αναδύονται νέες συμμαχίες που αρχίζουν να γίνονται έριδες για την επιρροή στο συγκεκριμένο χώρο. Οι τεχνικές προδιαγραφές του κράτους δεν είναι ουδέτερες σε αυτόν τον τομέα. Ούτε οι δημόσιες προμήθειες. Μέχρι τώρα, τα θέματα περιορίζονταν σε ορισμένα πιλοτικά έργα. Τώρα όμως το παιχνίδι χοντραίνει…

Το έβδομο μέτωπο είναι ίσως η πιο παλιά ιστορία στη χώρα… Θα καταφέρουμε με την εισαγωγή μιας τεχνολογίας ή με την αλλαγή παραγωγικού προτύπου να φτιάξουμε εγχώρια κατασκευαστική – βιομηχανική βάση; Καλώς ή κακώς η χώρα έχει μικρή παραγωγική βάση τόσο σε μπαταρίες (Sunlight, που τώρα αρχίζει και επενδύει) όσο και σε ηλεκτροκινητήρες (με γνωστό κυρίως τον ΒΑΛΙΑΔΗ, από τους λίγους που απέμειναν στον χώρο). Ίσως μάλιστα, όπως έχει υπαινιχθεί και ο ΥΠΕΝ, να έχουμε κάποιο μέλλον και στους φορτιστές (κυρίως στο μοντάζ τελικών προϊόντων και στις επικαλύψεις). Η χώρα έχει όμως στον τομέα κάποια τεχνογνωσία και προσωπικό και εμπειρία. Κουλτούρα συνεργασίας άραγε μπορεί να βρει; Και επιπλέον, ηλεκτρικά ποδήλατα και σκούτερ έστω, αν όχι αυτοκίνητα που είναι πολύ πιο δύσκολο, θα καταφέρουμε να φτιάξουμε πραγματικά; Και το πραγματικά ορίζεται ως κάθετη παραγωγή, όχι ως μοντάρισμα. Μπορούμε να το κάνουμε ανταγωνιστικά και πόσο θέλει και μπορεί το κράτος να συνδράμει;

Συναφές με το προηγούμενο, είναι ένα άλλο θέμα ευρύτερων όμως διαστάσεων. Ο σχεδιασμός για το επόμενο ΕΣΠΑ. Τόσο για τις προτεραιότητες και κατευθύνσεις, όσο και για τη δομή. Οι πληροφορίες λένε ότι και αυτή θα αλλάξει. Και μετά θα έλθει η κατανομή των πόρων…

1 Iουνίου 2020

Εuractiv