Στην κρίσιμη φάση υπολογισμού των τιμών, του προυπολογισμού και της τελικής χάραξης μπαίνει ο Green Aegean - Σε μελέτες cost benefit προχωρούν οι 5 χώρες

Κάθε μεγάλο έργο περνά από πολλά στάδια μέχρι να φτάσει σε εκείνο το ουσιαστικό σημείο που θα κρίνει και τα τελικά κόστη, δηλαδή αν είναι βιώσιμο. Σε αυτή τη φάση μπαίνει τώρα η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας- Γερμανίας.

Έπειτα από ένα πρώτο κύκλο συζητήσεων μεταξύ του promoter, δηλαδή του ΑΔΜΗΕ και των Διαχειριστών των άλλων χωρών, στους οποίους εσχάτως προστέθηκε και η Κροατία, το έργο μπαίνει σε μια από τις πιο κρίσιμες φάσεις του.

Τη στιγμή αυτή καταρτίζονται από όλους τους εμπλεκόμενους οι συμβάσεις εμπιστευτικότητας, τα Non- disclosure agreements (NDAs) και αμέσως μετά ξεκινούν από όλους τους Διαχειριστές οι μελέτες, καθώς επίσης τα πρώτα σενάρια για τις τιμές.

Εδώ μπαίνει για πρώτη φορά στην εξίσωση και το κόστος της υποδομής των περίπου 1.400 χλμ, για την οποία οι αρχικές εκτιμήσεις έκαναν λόγο για 7-8 δισεκατομμύρια ευρώ, νούμερο που προφανώς θα τροποποιηθεί όσο θα προχωρούν οι μελέτες.

Τι είναι αυτές οι μελέτες; Τεχνικο - οικονομικές. Τις κάνουν όλοι οι Διαχειριστές, ο καθένας για τη χώρα του (Ελλάδα, Σλοβενία, Κροατία, Αυστρία, Γερμανία) και θα περιλαμβάνουν όλα τα τεχνικά στοιχεία του έργου: Πώς θα δουλεύει το καλώδιο, τι είδους τεχνολογία θα χρησιμοποιηθεί στη βασική διαδρομή (π.χ. HVDC όπως στο Κρήτη -Αττική), όσο και στους σταθμούς μετατροπής, πόσο θα κοστίσει το κάθε κομμάτι, τι θα προσφέρει, κ.ό.κ. 

Το ένα επομένως σκέλος της σύνθετης αυτής δουλειάς αφορά τις μελέτες, που μπορεί αρχικά να γίνει μια από κάθε Διαχειριστή, δηλαδή από τους ΑΔΜΗΕ, ELES (Σλοβενία), APG (Αυστρία), HOPS (Κροατία) και TenneT (Γερμανία), αλλά στο τέλος όλοι θα συμφωνήσουν σε μια τελική.

Το δεύτερο σκέλος, εξίσου περίπλοκο και κρίσιμο με το πρώτο, είναι το θέμα των τιμών. Σε κάθε μια απο τις χώρες διέλευσης υπάρχει και ένα διαφορετικό ενεργειακό μείγμα παραγωγής.

Τώρα, στο μοντέλο της κάθε χώρας θα εισαχθεί ο παράγοντας της ηλεκτρικής διασύνδεσης. Και βάζοντας στην εξίσωση αυτό το νέο στοιχείο, θα αρχίσουν να γίνονται προβλέψεις, όπως για παράδειγμα τι ποσότητες θα μπορεί να στέλνει η Ελλάδα τα επόμενα χρόνια σε Σλοβενία, Κροατία, Αυστρία και Γερμανία, καθώς γινόμαστε πλέον αμιγώς εξαγωγική χώρα, αντί για εισαγωγική όπως σήμερα.

Καθώς επίσης, να εκτιμηθεί π.χ. στη περίπτωση της Ελλάδας, πόσο ρίχνει το συνολικό κόστος της ενέργειας η εξαγωγή φθηνών και μεγάλων «πράσινων» ποσοτήτων προς τις χώρες αυτές. Ανάλογα στοιχεία θα συγκεντρωθούν για κάθε μια από τις πέντε χώρες, ανάλογα με την περίπτωση της κάθε μιας.

Και με βάση την εικόνα που θα προκύψει από τις ασκήσεις, θα μπορούν να γίνουν σενάρια σε βάθος χρόνου, εν προκειμένω για 30 - 40 χρόνια, όσο εκτιμάται ότι θα μπορούσε να είναι ο χρόνος ζωής της συγκεκριμένης διασύνδεσης. 

Το κόστος του καλωδίου

Ενας φυσικά παράγοντας της εξίσωσης είναι το κόστος του καλωδίου, το οποίο, όπως είπαμε, ο ΑΔΜΗΕ είχε αρχικά υπολογίσει με πολύ πρόχειρους υπολογισμούς στα 7-8 δισ ευρώ. Και εννοείται ότι με βάση τις παραπάνω ασκήσεις μπορεί και να αλλάξει ο σχεδιασμός του έργου, δηλαδή ανάλογα με τα κόστη, ίσως χρειαστεί π.χ. ένα τμήμα της υποθαλάσσιας διαδρομής, να γίνει χερσαίο, κ.ό.κ.

Σε ένα άλλο κρίσιμο επίπεδο, αυτό που αφορά τη στάση των Γερμανών, τη Τρίτη ο CEO του ΑΔΜΗΕ, Μ.Μανουσάκης συναντήθηκε στις Βρυξέλλες με την Mannon van Beek, την βελγίδα επικεφαλής του TenneT, στο περιθώριο της εκδήλωσης του ENTSO- E για το Offshore Network Development Plan.

Η γερμανική πλευρά, μέχρι σήμερα δεν έχει καταστήσει με σαφήνεια τις τελικές της προθέσεις, ωστόσο νεότερα δεν φαίνεται να υπάρχουν. Ισως, η απουσία νέων να συνδέεται με το γεγονός ότι την περίοδο αυτή η κυβέρνηση Σολτς κρατικοποιεί τον Διαχειριστή της, δηλαδή εξαγοράζει το ποσοστό των Ολλανδών. Και καθώς η εταιρεία αλλάζει ιδιοκτησία, άρα και διοίκηση, το βάρος έχει πέσει σε άλλες προτεραιότητες, παρά σε διεθνείς διασυνδέσεις και επιχειρηματικά σχέδια σαν το συγκεκριμένο.

Σε κάθε περίπτωση, το μεγάλο στοίχημα εδώ είναι το οικονομικό, να πειστούν οι Γερμανοί για τη βιωσιμότητα του έργου, δηλαδή ότι οι εξαγωγές φωτοβολταϊκής ενέργειας από την Ελλάδα θα είναι πράγματι φθηνές. Και ότι οι τιμές θα είναι αισθητά χαμηλότερες από εκείνες στο Νότο της Γερμανίας, το τμήμα με τη μεγαλύτερη ηλιοφάνεια.

Οι αριθμοί είναι με το μέρος μας

Σε σημερινές τιμές, το σταθμισμένο κόστος ενός μεγάλου φωτοβολταικού στην Ελλάδα υπολογίζεται στα 35- 40 ευρώ / μεγαβατώρα, όταν η αντίστοιχη τιμή π.χ. στο Μόναχο κινείται στα 50 ευρώ/μεγαβατώρα. Και που οφείλεται η διαφορά των περίπου 10 ευρώ; Στο γεγονός της κατά 50% μεγαλύτερης ηλιοφάνειας στην Ελλάδα, που μεταφράζεται και σε χαμηλότερο σταθμισμένο κόστος παραγωγής. Το κόστος της ενέργειας και το λειτουργικό, είναι παρεμφερή στις δύο χώρες. Τη διαφορά κάνει η ηλιοφάνεια.

Και παρ' ότι θα το δείξουν οι ασκήσεις που πρόκειται να ξεκινήσουν σύντομα, εντούτοις η τιμή φαίνεται ότι παραμένει ανταγωνιστική ακόμη κι αν προστεθούν πάνω της τα κόστη μεταφοράς.

Αν και η άσκηση είναι πιο σύνθετη, εντούτοις ένας πρόχειρος υπολογισμός για τη μεταφορά «πράσινης» ενέργειας 9 GW προς τη Γερμανία, μεταφράζεται σε ετήσια έσοδα κοντά στα 500 εκατ. ευρώ για τους έλληνες παραγωγούς ΑΠΕ. Τα λεφτά μόνο λίγα δεν είναι, κάνοντας και μια προβολή μερικών δεκαετιών.

Επομένως, ακόμη και αν η γερμανική αγορά φωτοβολταϊκών, μια από τις πιο ανεπτυγμένες στην Ευρώπη με πολλές δυναμικές εταιρείες, θα προτιμούσε να παράξει η ίδια την «πράσινη» ενέργεια που έχει ανάγκη η οικονομία της χώρας, αντί όλα αυτά τα έσοδα δισεκατομμυρίων να περάσουν στα χέρια του Νότου και δη της Ελλάδας, εντούτοις τα πάντα θα κριθούν από τα κόστη.

Εάν επαληθευτεί από τις μελέτες ότι οι ελληνικές τιμές είναι αρκετά χαμηλότερες και το έργο «βγαίνει» άνετα, προφανώς και δεν θα υπάρχει θέμα συζήτησης στο οικονομικό κομμάτι.

Εχει επίσης σημασία να επισημανθεί ότι ο λόγος που έχει αξία αυτό το έργο είναι ότι διαθέτουμε το μεγαλύτερο δυναμικό ΑΠΕ όλων των άλλων βαλκανικών χωρών που συμμετέχουν στο σχέδιο. Εχουμε 42 GW έργων που περιμένουν προσφορές σύνδεσης, χωρίς να υπολογίζουμε φυσικά τους τεράστιους όγκους από τα offshore. 

Εδώ πρέπει να πούμε ότι η κινητικότητα που παρατηρείται γύρω από το έργο και η ακόμη μεγαλύτερη που θα δούμε προσεχώς, συνδέεται ευθέως με τα 584 δισ. ευρώ της ΕΕ που υπάρχουν πλέον πάνω στο τραπέζι για επενδύσεις σε ηλεκτρικά δίκτυα.

Τον Νοέμβριο, η Κομισιόν, έπειτα από ομολογουμένως μεγάλη καθυστέρηση, αντιλαμβανόμενη την στρατηγική σημασία των διεθνών διασυνδέσεων για την επίτευξη των πράσινων στόχων, ανακοίνωσε ότι θα στηρίξει επενδύσεις σε ηλεκτρικά δίκτυα, ύψους 584 δισεκατομμυρίων. Χρήματα επομένως υπάρχουν. Όποιος κινηθεί πρώτος, όποιος έχει το καλύτερο σχέδιο και τα κατάλληλα κανάλια, θα πάρει πρώτος και ένα σημαντικό μερίδιο.