Η αίθουσα «Μανώλης Γλέζος» στο Ευρωκοινοβούλιο των Βρυξελλών, εκεί που συνεδριάζουν οι διάφορες νομοπαρασκευαστικές επιτροπές, ήταν σχεδόν γεμάτη. Ευρωβουλευτές και στελέχη από διαφορετικές πτέρυγες βρέθηκαν την ίδια ώρα στο αμφιθέατρο για μια ανοικτή συζήτηση σχεδόν 90 λεπτών με εισηγήσεις, τοποθετήσεις, σχόλια και ερωτοαπαντήσεις. Αποδείχθηκε πως η ημερίδα που οργάνωσε ο ευρωβουλευτής Νικόλας Φαραντούρης για το «ποδοπατημένο» περιβάλλον και την κλιματική κρίση δεν περιορίζεται σε στενά κομματικά στεγανά. Αφορά κι ενδιαφέρει πολλούς – αν όχι τους πάντες.
Ο πλανήτης βιώνει «τεκτονικές αλλαγές», όπως παρατήρησε ο Έλληνας αμφιτρύωνας της εκδήλωσης και μέλος της Επιτροπής Περιβάλλοντος της ΕΕ, αντικρούοντας σθεναρά όσους μιλούν για «ευφυολογήματα» και δεν αποδέχονται τη σκληρή πραγματικότητα. Δηλαδή τη ραγδαία άνοδο της θερμοκρασίας, την ξηρασία, την ερημοποίηση περιοχών, την κλιματική μετανάστευση ή την επίδραση στη βιοποικιλότητα σε ηπείρους και ωκεανούς. Όντας αμπελουργός μεταξύ άλλων ο Κεφαλλονίτης καθηγητής και πολιτικός, η σύνδεσή του με το χώμα, το νερό και τον αέρα παραμένει αδιαμεσολάβητη. Γι’ αυτό και «κάτι πρέπει να κάνουμε», όπως χαρακτηριστικά είπε, δεδομένου πως «το μέλλον των επόμενων γενιών εξαρτάται από εμάς».
«Η ΕΕ να βγει από το καβούκι της»
«Η αμφιβολία είναι διάχυτη στην Ευρωπαϊκή Ένωση» σημείωσε επί του θέματος ο εισηγητής, Σουηδός ευρωβουλευτής της Αριστεράς, Γιόνας Ζέστεντ, παρατηρώντας εκ του σύνεγγυς πως η ακροδεξιά ρητορική έχει προκαλέσει δισταγμό στη λήψη κομβικών αποφάσεων. Με συνέπεια στο τέλος της ημέρας τη συνολική υποβάθμιση του ζητήματος από τις ηγεσίες. Σύμφωνα με τον Σουηδό ευρωβουλευτή καθίσταται αναγκαία σήμερα μια ουσιαστική ενεργειακή μετάβαση μέσα από στοχευμένες επενδύσεις σε απαραίτητους τομείς (δίκτυα, υποδομές μεταφορών και ενέργειας).
Το γραφείο του Νικ. Φαραντούρη είχε εκπονήσει μελέτη για τις τρεχουσες εξελίξεις και το ρόλο της Ευρώπης στα ζητήματα της κλιματικής κρίσης. Για τον ίδιο τον Έλληνα ευρωβουλευτή άλλωστε αν η ΕΕ καταφέρει επιτέλους να «βγει από το καβούκι της» είναι εφικτό μέσα από τις διαθέσιμες περιφερειακές συνεργασίες σε Αφρική και Ασία, όπως ο ίδιος έχει διαπιστώσει από τα αλλεπάλληλα ταξίδια του, «να καλύψει το κενό στο δίπολο ΗΠΑ-Κίνα» και παράλληλα να ηγηθεί της πολυεπίπεδης αυτής προσπάθειας. Την Ευρωπαϊκή Ένωση πια, υπογράμμισε σχετικά, ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, «τη βλέπουν ως εταίρο κι όχι ως κατακτητές». Άρα το πεδίο είναι ανοικτό, προσιτό και προσβάσιμο.
«Υπάρχουν λύσεις» – Ναι στην ενεργειακή δημοκρατία
Λογικές οι απορίες που αναδύθηκαν πάντως για το τι (ακριβώς συμβαίνει) και το πώς (θα διορθωθεί άμεσα). Ο Δημήτρης Τσέκερης, ως ειδικός αναλυτής ενεργειακής/περιβαλλοντικής πολιτικής, εμβάθυνε σε αριθμούς και στοιχεία με πυρήνα τις εκπομπές ρύπων, αλλά και όχι μόνο. Έκανε λόγο, επίσης, για μη εκπλήρωση στόχων εκ μέρους της ΕΕ, την ώρα που η Ευρώπη είναι πλέον η πιο ταχέως θερμαινόμενη ήπειρος του κόσμου.
Κατανοητό το δίχως άλλο γιατί υποστήριξε πως το 2025 είναι ένα «έτος-κλειδί» για το μέλλον. Ειδάλλως δεν θα προέτρεπε στην ενίσχυση της δημοκρατίας της ενέργειας, καθώς και η αδιαφάνεια διανομής είναι κυρίαρχη και τα ασθενέστερα στρώματα είναι πιο ευάλωτα στην κλιματική κρίση. «Υπάρχουν λύσεις να επεξεργαστούμε» συμβούλευσε ο πρώην διευθυντής της WWF, κρίνοντας πως θα ήταν σοφό για τις κοινωνίες να προχωρήσει η αποσύνδεση των υπόλοιπων πηγών ενέργειας από το ακριβότερο φυσικό αέριο που επηρεάζει τις τιμές.
Εκ μέρους της Μόνιμης Ελληνικής Αντιπροσωπείας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ο Βασίλης Θεοχαρίδης επιχείρησε να επισημάνει ότι η Ελλάδα «βλέπει το κλίμα με τη σημαντικότητα που απαιτείται». Συνεπώς είναι πλήρως ευθυγραμμισμένη με την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία και αντιμετωπίζει την κλιματική δράση όχι μόνο ως αναγκαιότητα, αλλά και ως στρατηγική ευκαιρία. Φρόντισε παράλληλα να υπογραμμίσει τον δυνητικό κίνδυνο που κρύβει μια οποιαδήποτε διασύνδεση με την Κίνα, θεωρώντας ευρωπαϊκό κι όχι αποκλειστικά εγχώριο το πρόβλημα της ενέργειας και των τιμών ρεύματος. Ήταν κι αυτό ένα σημείο τριβής με άλλους συνομιλητές, απόδειξη του feedback που παρείχε η ανταλλαγή θέσεων και ιδεών.
Την εκδήλωση συντόνισε η διεθνολόγος και αρχισυντάκτρια της αγγλόφωνης έκδοσης του Βήματος, Σέριλ Νόβακ, που ταξίδεψε επί τούτου στις Βρυξέλλες. Η ίδια στην περιεκτική παρέμβασή της αναγνώρισε τον αντίκτυπο της πολιτικής Τραμπ στις εξελίξεις, όπως και τις συνέπειες από άλλα διεθνή γεγονότα που διαταράσσουν την εφοδιαστική αλυσίδα. Όπως κατέληξε, απαιτείται έμφαση στην αποκατάσταση των οικοσυστημάτων, στην αξιοποίηση της τεχνητής νοημοσύνης για κλιματικές λύσεις και στην εφαρμογή ισχυρών μέτρων προσαρμογής στις πιο ευάλωτες κοινότητες του πλανήτη, προσκαλώντας τις κυβερνήσεις των κρατών να είναι πιο ενεργές.
Σημείο καμπής η COP30 στο Μπελέμ
Μέχρι την κρίσιμη COP30 του Νοεμβρίου (10-21) στο Μπελέμ της Βραζιλίας μεσολαβούν άλλοι έξι μήνες. Η γεωγραφική απόσταση από το Μπακού του Αζερμπαϊτζάν, όπου συνήλθε πέρυσι την ίδια εποχή (11-22/11) η COP29, είναι μεγαλύτερη των 10.000 χιλιομέτρων. Τόση ελπίζουν και εύχονται πως θα είναι συνολικά και η «απόσταση» μεταξύ των αποτελεσμάτων που θα προκύψουν.
Προκειμένου όντως να γίνει ένα βήμα μπροστά και να μην συντηρηθεί αυτό το κλίμα απογοήτευσης που κυριάρχησε κι άφησε εν τέλει η διάσκεψη του Μπακού – της «πρωτεύουσας» των ορυκτών. Διότι ναι μεν ο πλανήτης έχει «πολλά χρόνια ζωής ακόμα», όπως σημείωσε στο «Βήμα» ο Δημ. Τσέκερης, αλλά την ίδια ώρα δεν θα πρέπει να του στερούμε εμείς διαθέσιμες μέρες παρεμβαίνοντας.
