Πώς το ESG επηρεάζει τις συνήθειες των καταναλωτών

19 11 2022 | 07:16

Η δυναµική του ESG στη διαµόρφωση στρατηγικής των επιχειρήσεων. Ο ρόλος των περιβαλλοντικών και κοινωνικών ζητηµάτων στις ανεπτυγµένες χώρες

 

Περιβαλλοντικά και κοινωνικά ζητήµατα έχουν διαδραµατίσει εξέχοντα ρόλο στις ανεπτυγµένες χώρες τις τελευταίες δεκαετίες. Διάφορα πράσινα κινήµατα έχουν αναδυθεί και νέες έννοιες, όπως το φαινόµενο του θερµοκηπίου, η αύξηση της θερµοκρασίας και η κοινωνική συνείδηση, χρησιµοποιούνται συνήθως στην καθηµερινή οµιλούµενη γλώσσα

Καθώς η παγκόσµια ευαισθητοποίηση για τα περιβαλλοντικά προβλήµατα έχει αυξηθεί, οι καταναλωτές έχουν γίνει η κινητήριος δύναµη για την προώθηση τέτοιων πράσινων κινηµάτων. Έτσι οι καταναλωτές, συνειδητοποιώντας τις συνέπειες των αποφάσεών τους σχετικά µε την αγορά, την κατανάλωση και την απόρριψη των προϊόντων, αρχίζουν να αντιλαµβάνονται πως οι επιλογές τους επηρεάζουν όλο και περισσότερο τις αγορές. Οι καταναλωτές δεν ενδιαφέρονται πλέον µόνο για τα χαρακτηριστικά ενός προϊόντος, όπως τα υλικά που χρησιµοποιούνται για την παραγωγή, αλλά επιθυµούν επίσης να γνωρίζουν και το πού παρήχθησαν και αγοράστηκαν οι πρώτες ύλες, πόσοι ρύποι εκπέµπονται κατά την παραγωγική διαδικασία, πώς επηρεάζεται το οικοσύστηµα από τις ενέργειες της εταιρείας, καθώς και για το τι συµβαίνει στο προϊόν µετά τη διάρκεια της ζωής του. Με άλλα λόγια, ενδιαφέρονται όλο και περισσότερο για τις κοινωνικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις ολόκληρης της αλυσίδας εφοδιασµού µιας επιχείρησης. 

Ως εκ τούτου, τις τελευταίες δεκαετίες, η ανάδειξη µιας περιβαλλοντικά βιώσιµης καταναλωτικής συµπεριφοράς είναι ένα ζωτικό θέµα που λαµβάνει αυξανόµενη προσοχή στην αγορά. Η περιβαλλοντικά βιώσιµη καταναλωτική συµπεριφορά είναι δύσκολο να προσδιοριστεί κατά τον ορισµό της, αλλά ο όρος χρησιµοποιείται ευρέως ως έννοια-"οµπρέλα" που υπογραµµίζει τις διάφορες ενέργειες ενός ατόµου οι οποίες εξοικονοµούν φυσικούς πόρους (π.χ. νερό, ενέργεια), µειώνουν την επιβάρυνση του περιβάλλοντος (π.χ. µείωση των αποβλήτων, εκποµπών ρύπων), καλύπτουν τις ανάγκες της κοινωνίας µε πράσινα προϊόντα και βελτιώνουν την ποιότητα ζωής των ανθρώπων. Κατά συνέπεια, όροι όπως περιβαλλοντικά υπεύθυνες συµπεριφορές, περιβαλλοντικά βιώσιµες συµπεριφορές, συµπεριφορές προστασίας και διατήρησης του περιβάλλοντος, οικολογικές και πράσινες συµπεριφορές χρησιµοποιούνται συχνά ως ισοδύναµα για φιλοπεριβαλλοντικές συµπεριφορές και δράσεις. Η περιβαλλοντικά βιώσιµη συµπεριφορά των καταναλωτών είναι αναµφισβήτητα µια σηµαντική πτυχή των δραστηριοτήτων υπέρ της κοινωνικής ευηµερίας, οι οποίες τελικά ωφελούν και το περιβάλλον. Με βάση τα παραπάνω, γίνεται απολύτως κατανοητό πως οι πτυχές του ESG αλλάζουν τον επιχειρηµατικό κόσµο, καθώς οι καταναλωτές προσδοκούν από τις εταιρείες να κάνουν τις δραστηριότητές τους πιο βιώσιµες.

Αναλύοντας τη φιλοπεριβαλλοντική συµπεριφορά

Στην προσπάθειά τους να εξηγήσουν την ανθρώπινη φιλοπεριβαλλοντική συµπεριφορά, οι επιστήµονες και οι επαγγελµατίες επικεντρώνονται συνήθως σε µια συγκεκριµένη συµπεριφορά ενδιαφέροντος, όπως η εξοικονόµηση νερού, η ανακύκλωση, η εξοικονόµηση ενέργειας, η χρήση δηµόσιων συγκοινωνιών, η αποφυγή χρήσης προϊόντων µίας χρήσης ή η προστασία του περιβάλλοντος. Αυτές οι συµπεριφορές παρουσιάζουν µεγάλο ενδιαφέρον, καθώς η κατανόηση των καθοριστικών παραγόντων των συµπεριφορών παρέχει τη βάση για τον σχεδιασµό ή την πραγµατοποίηση παρεµβάσεων για την προώθηση τέτοιων φιλικών προς το περιβάλλον συµπεριφορών και τη µείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων.

Οι πελάτες συµβάλλουν σηµαντικά στην επίτευξη της µακροπρόθεσµης περιβαλλοντικής βιωσιµότητας, κοιτάζοντας πέρα από τα µακροπρόθεσµα κέρδη, όταν υιοθετούν περιβαλλοντικά βιώσιµα πρότυπα κατανάλωσης και εφαρµόζουν φιλικές προς το περιβάλλον καταναλωτικές συµπεριφορές. Η προώθηση δραστηριοτήτων κατανάλωσης φιλικών προς το περιβάλλον είναι γενικά πιο αποτελεσµατική όταν σχεδιάζεται και εφαρµόζεται µε συστηµατικό τρόπο και αξιολογείται µε συνεχή τρόπο. Για να γίνει αυτό, είναι θεµελιώδης προϋπόθεση να κατανοήσουµε µε σαφήνεια τι είναι η περιβαλλοντικά βιώσιµη συµπεριφορά των καταναλωτών, ποια εµπόδια αντιµετωπίζουν και ποιες προτιµήσεις έχουν για την απόκτηση και κατανάλωση βιώσιµων προϊόντων. 

Έρευνες σχετικά µε την οπτική των καταναλωτών για θέµατα ESG

Με βάση την έρευνα της PWC1 της Αµερικής, σχετικά µε την άποψη των καταναλωτών για το τι µπορούν οι επιχειρήσεις να κάνουν καλύτερα σχετικά µε το ESG, το 83% των καταναλωτών πιστεύει ότι οι εταιρείες πρέπει να διαµορφώνουν ενεργά τις βέλτιστες πρακτικές ESG. Οι καταναλωτές ξεκαθάρισαν ότι οι ενέργειες των εταιρειών έχουν µεγαλύτερη σηµασία για αυτούς παρά οι διάφορες δηλώσεις και οι ενδεχόµενοι στόχοι που έχουν θέσει. Όπου βλέπουν πρόοδο, δίνουν πίστωση στις εταιρείες. Σχεδόν τα τρία τέταρτα (74%) δήλωσαν ότι οι εταιρείες ενδιαφέρονται πολύ περισσότερο για το περιβάλλον από ό,τι πριν από δέκα χρόνια. Περισσότεροι από τους µισούς καταναλωτές (57%) αναφέρουν ότι οι εταιρείες πρέπει να κάνουν περισσότερα για να προωθήσουν περιβαλλοντικά ζητήµατα (όπως η κλιµατική αλλαγή και η έλλειψη πόσιµου νερού) και το 54% αναµένει περισσότερα από τις εταιρείες σε θέµατα διακυβέρνησης (π.χ. συµµόρφωση µε νόµους και κανονισµούς και αντιµετώπιση της διεύρυνσης του χάσµατος στις αµοιβές).

1

 

1

Η Deloitte2 του Ηνωµένου Βασιλείου, από την πλευρά της, παρουσίασε την τρίτη ετήσια έκδοση της έρευνας που πραγµατοποίησε σχετικά µε τις στάσεις και τις συµπεριφορές 2.000 καταναλωτών από το Ηνωµένο Βασίλειο αναφορικά µε τη βιωσιµότητα. Στην έρευνα αυτή παρουσιάζεται ότι οι καταναλωτές λαµβάνουν όλο και περισσότερο συνειδητές αποφάσεις έχοντας υπόψη τη βιωσιµότητα και το περιβάλλον και πως οι καταναλωτικές συνήθειες έχουν αλλάξει σε σύγκριση µε τα προηγούµενα χρόνια. Χαρακτηριστικά, η έρευνα ανέδειξε πως όλο και περισσότεροι καταναλωτές άλλαξαν τον τρόπο ζωής τους το τελευταίο έτος, αγοράζοντας πλέον µόνο ό,τι έχουν πραγµατικά ανάγκη, και υιοθέτησαν πιο βιώσιµες συνήθειες στην καθηµερινότητά τους. Επιπλέον, για το έτος 2022 αναδεικνύεται ότι οι καταναλωτές έχουν λιγότερες επιλογές και ευκαιρίες λόγω των επιπτώσεων του πληθωρισµού και των διαταραχών της εφοδιαστικής αλυσίδας και, ως εκ τούτου, βρίσκουν πιο "καινοτόµους" τρόπους να ξοδεύουν λιγότερα, για παράδειγµα υιοθετώντας έναν πιο βιώσιµο τρόπο ζωής και επιλέγοντας προϊόντα που είναι πιο ανθεκτικά ή που µπορεί να επαναχρησιµοποιηθούν. Με βάση τα ευρήµατα της πρόσφατης αυτής έρευνας, σε σύγκριση µε την προηγούµενη χρονιά παρατηρούµε ότι: το 75% των καταναλωτών έχουν ανακυκλώσει ή κοµποστοποιούν τα οικιακά τους απόβλητα, το 69% µείωσε την ποσότητα αποβλήτων τροφίµων και το 64% έχει ελαχιστοποιήσει την αγορά αγαθών που περιέχουν πλαστικά µιας χρήσης. Όταν ρωτήθηκαν σχετικά µε το τι κάνει ένα προϊόν βιώσιµο, η πλειονότητα των καταναλωτών ανέφερε ότι ήταν βιοδιασπώµενο ή κατασκευασµένο από ανακυκλωµένο υλικό, ακολουθούµενο από υπεύθυνη προέλευση, είχε µια ελάχιστη συσκευασία, ήταν ουδέτερο από άνθρακα και υποστήριζε τη βιοποικιλότητα.

1

Ωστόσο, όταν οι καταναλωτές εξετάζουν το ενδεχόµενο µιας αγοράς, είναι πιο πιθανό να εκτιµήσουν την ανθεκτικότητα και τη δυνατότητα επισκευής έναντι της δυνατότητας ανακύκλωσης ή βιοδιάσπασης. Στην ερώτηση για το ποια είναι τα σηµαντικότερα εµπόδια για την υιοθέτηση ενός πιο βιώσιµου τρόπου ζωής, το 52% των καταναλωτών ανέφερε ότι ένας βιώσιµος τρόπος ζωής είναι πιο ακριβός, το 51% είπε ότι έχουν χάσει το ενδιαφέρον τους σχετικά µε το θέµα της βιωσιµότητας και το 48% ανέδειξε το έλλειµµα πληροφόρησης που υπάρχει σε αυτούς. Στο σηµείο αυτό είναι κρίσιµο να αναφερθούν και οι προϋποθέσεις που θέτουν οι καταναλωτές ώστε να αποκτήσουν µια πιο πράσινη καθηµερινότητα. Ένα µεγάλο ποσοστό (57%) των ερωτηθέντων απάντησε ότι θα πρέπει να υπάρχουν εναλλακτικές επιλογές βιώσιµων προϊόντων ή υπηρεσιών που θα είναι πιο προσιτές, το 54% ανέφερε ότι θα πρέπει να υπάρχουν εύκολες λύσεις για την αποκοµιδή πλαστικών και συσκευασιών και το 51% επισήµανε ότι δεν είναι διατεθειµένοι να πληρώσουν παραπάνω χρήµατα ή ότι δεν νιώθουν σίγουροι αν θα το έκαναν. Ένα ακόµα πρόβληµα που δηµιουργείται είναι µε τις ετικέτες των προϊόντων. Πιο συγκεκριµένα, µε βάση τα στοιχεία της έρευνας συµπεραίνεται ότι έχει δηµιουργηθεί µια σύγχυση στους καταναλωτές, καθώς µόλις 1 στους 4 θεωρεί πως οι πληροφορίες που υπάρχουν στις ετικέτες των προϊόντων µπορούν να αποτελέσουν απόδειξη πως όντως το προϊόν έχει κατασκευαστεί ή προέρχεται από βιώσιµες και υπεύθυνες πρακτικές.

Παρόµοια έρευνα πραγµατοποιήθηκε από την ΙΒΜ3 σε 16.000 παγκόσµιους καταναλωτές και διαπιστώθηκε ότι περισσότεροι από τους µισούς (51%) των ερωτηθέντων πιστεύουν ότι η περιβαλλοντική βιωσιµότητα είναι πιο σηµαντική για αυτούς σήµερα από ό,τι πριν από 12 µήνες. Με βάση τα αποτελέσµατα της έρευνας, το 2022 οι καταναλωτές που επιλέγουν προϊόντα µε βάση το πόσο καλά ευθυγραµµίζονται µε τις αξίες τους αποτέλεσαν το µεγαλύτερο τµήµα (44%) των καταναλωτών σε όλες τις κατηγορίες προϊόντων. Από τη µελέτη µπορούµε να αντλήσουµε επίσης ότι, κατά µέσο όρο, 3 στους 5 καταναλωτές (64%) λένε ότι προϊόντα µε επωνυµία "περιβαλλοντικά βιώσιµα" ή "κοινωνικά υπεύθυνα" αποτελούν τουλάχιστον το ήµισυ της τελευταίας τους αγοράς. Το συγκεκριµένο ποσοστό είναι ακόµα υψηλότερο στην Ινδία (75%) και την Κίνα (76%). Επιπλέον, περίπου οι µισοί (49%) των καταναλωτών παγκοσµίως δηλώνουν ότι πλήρωσαν ένα µέσο ασφάλιστρο 59% για προϊόντα που χαρακτηρίζονται ως βιώσιµα ή κοινωνικά υπεύθυνα, σηµατοδοτώντας ότι οι καταναλωτές των συγκεκριµένων περιοχών είναι πρόθυµοι να υποστηρίξουν τη βιωσιµότητα µε το πορτοφόλι τους αποδεικνύοντας ότι δεν είναι µόνο οι πλούσιοι άνθρωποι που είναι πρόθυµοι να ξοδέψουν περισσότερα για τη βιωσιµότητα. 4 στους 10 (43%) καταναλωτές στο χαµηλότερο εισοδηµατικό κλιµάκιο λένε επίσης ότι πλήρωσαν µια προσαύξηση για βιώσιµα ή κοινωνικά υπεύθυνα προϊόντα. Το ποσοστό αυτό ξεπερνά το 60% στην Κίνα και την Ινδία. Θα πρέπει επίσης να αναφερθεί ότι ο συνδυασµός καλύτερης ποιότητας, αξίας και ενηµέρωσης αναµένεται να παρακινήσει το 83% των καταναλωτών να αγοράζει περισσότερο βιώσιµα προϊόντα. 

Καθίσταται, εποµένως, σαφές ότι στο µέλλον οι εταιρείες θα ανταγωνίζονται για να κερδίσουν καταναλωτές µε γνώµονα τον σκοπό τους και τη στρατηγική που έχουν επιλέξει για τη βιώσιµη ανάπτυξή τους, καθώς αυτοί οι αγοραστές έχουν τη δυνατότητα να είναι πολύτιµοι µακροπρόθεσµοι πελάτες και πρεσβευτές της επωνυµίας τους. Αξίζει να αναφερθεί ότι στις Ηνωµένες Πολιτείες Αµερικής ένας από τους µεγαλύτερους λιανοπωλητές, η εταιρεία Target, ανακοίνωσε σχέδια για την κατασκευή του πρώτου net-zero καταστήµατος στην Καλιφόρνια και έχει ως σκοπό να καταστήσει την εταιρεία κλιµατικά ουδέτερη µέχρι το 2040. Με την επιτυχή επίτευξη αυτού του στόχου, η εν λόγω εταιρεία θα µπορέσει να κερδίσει περισσότερες καταναλωτικές προτιµήσεις ή ακόµα και να παρακινήσει αντίστοιχες εταιρείες του κλάδου, αναδεικνύοντας τις πρακτικές που έχει εφαρµόσει για την προστασία της κοινωνίας και του περιβάλλοντος.


1https://www.pwc.com/us/en/services/consulting/library/consumer-intelligence-series/consumer-and-employee-esg-expectations.html 

2https://www.deloitte.com/uk/en/pages/consumer-business/articles/sustainable-consumer.html

3https://www.ibm.com/downloads/cas/5NGR8ZW2

Image removed.* Η Έρευνα έγινε με βάση τα στοιχεία της Net Zero Analytics. Η Net Zero Analytics (ΝΖΑ) είναι ελληνική Fintech εταιρεία που σκοπό έχει την υποστήριξη του χρηµατοοικονοµικού συστήµατος και της επιχειρηµατικής κοινότητας σε θέµατα βιώσιµης ανάπτυξης και ESG (www.netzeroanalytics.eu). 

 

 

 

 

 

1