«Πράσινο φως» από Μαξίμου στο σχέδιο Σκυλακάκη για διεύρυνση του ηλεκτρικού «χώρου» και αύξηση των επενδύσεων ΑΠΕ – Τι θα ισχύσει για μονάδες με όρους σύνδεσης και έργα που περιμένουν στην ουρά ΑΔΜΗΕ-ΔΕΔΔΗΕ

Με την παρουσίαση χθες στο Μαξίμου από την πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ, και το «πράσινο φως» που δόθηκε από το κεντρικό κυβερνητικό επιτελείο, οριστικοποιήθηκαν οι βασικές αρχές μιας δέσμης μέτρων που έχει προκρίνει το υπουργείο ώστε να διευρυνθεί ο ηλεκτρικός «χώρος» και, με αυτό τον τρόπο, να δοθεί η δυνατότητα να λάβουν όρους σύνδεσης νέα έργα ΑΠΕ. 

Ανοίγει έτσι ο δρόμος ώστε να νομοθετηθούν οι παρεμβάσεις που αποφάσισε το υπουργείο και να μην διακοπεί η, έστω και με αργούς ρυθμούς, χορήγηση όρων σύνδεσης από τους δύο Διαχειριστές. Παρεμβάσεις που, όπως έχει γράψει το energypress, θα επιτρέψουν να υπάρξει πρόσκαιρα υπερδέσμευση ηλεκτρικού «χώρου», με την υπερκάλυψη των στόχων που τίθενται από το ΕΣΕΚ για το 2030. Κι αυτό γιατί θα διασφαλίζουν πως σε μερικούς μήνες θα απελευθερωθεί δυναμικότητα, ώστε τα εν λειτουργία έργα και οι μονάδες με όρους σύνδεσης να συμβαδίζουν με τις προβλέψεις του Εθνικού Σχεδίου για τη διείσδυση των ΑΠΕ έως το τέλος της 10ετίας. 

Η νομοθετική παρέμβαση του ΥΠΕΝ θα δώσει «σήμα» στον κλάδο, για τη συνέχιση των επενδύσεων. Επίσης, θα επιτρέψει να ενισχυθεί στο μέγιστο δυνατό βαθμό η συμμετοχή των ΑΠΕ στο ενεργειακό μίγμα. Ο στόχος αυτός αποτελεί βασική προτεραιότητα για το υπουργείο, καθώς η ενίσχυση των ανανεώσιμων πηγών λειτουργεί προς όφελος του καταναλωτή, οδηγώντας σε μείωση των χονδρεμπορικών τιμών ηλεκτρισμού και, κατά συνέπεια, σε αποκλιμάκωση των λιανικών τιμών. 

Διεύρυνση ηλεκτρικού «χώρου»

Τα μέτρα αναμένεται να έρθουν στη Βουλή το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα, καθώς θα συμπεριληφθούν σε σχέδιο νόμου του ΥΠΕΝ το οποίο είναι πιθανόν να τεθεί σε διαβούλευση ακόμη και μέχρι το τέλος Ιανουαρίου. Για την απελευθέρωση δυναμικότητας, «στο κάδρο» όπως είναι φυσικό μπαίνουν τα υπό ανάπτυξη έργα που έχουν λάβει όρους σύνδεσης, τα οποία υπολογίζονται σε 15 Γιγαβάτ περίπου. 

Προς αυτή την κατεύθυνση, προβλέπεται η εφαρμογή ενισχυμένων περιορισμών έγχυσης, όπως και η προσθήκη μπαταριών πίσω από τον μετρητή. Οι δύο αυτές παρεμβάσεις θα εφαρμοστούν σε εθελοντική βάση, παρέχοντας στους επενδυτές ως κίνητρο εγγυημένο έσοδο, το οποίο θα μπορούν να διεκδικήσουν συμμετέχοντας σε διαγωνισμούς για την κατακύρωση «ταρίφας». 

Στην πράξη, αυτό σημαίνει πως θα τροποποιηθεί το υφιστάμενο σχήμα των διαγωνισμών, προβλέποντας πλέον δημοπρασίες για έργα στα οποία θα επιβάλλεται αυξημένος «κόφτης» στην παραγωγή τους και θα συνδυάζονται με μπαταρίες. Επίσης οι συμμετέχοντες θα αναλαμβάνουν ρητή δέσμευση για το χρόνο υλοποίησης των επενδύσεων (θα είναι υποχρεωμένοι να κατασκευάσουν τα έργα σε σύντομο χρονικό διάστημα), προκειμένου να μην διαιωνίζεται το φαινόμενο έργων που "λιμνάζουν" καταλαμβάνοντας ηλεκτρικό χώρο.

Στόχος του υπουργείου είναι να σχεδιάσει τους διαγωνισμούς αυτούς με ορίζοντα 3ετίας, ώστε οι επενδυτές να έχουν επαρκή ορατότητα. Όπως είχε αναφέρει η υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Αλεξάνδρα Σδούκου, από τα υπό ανάπτυξη έργα των 15 GW περίπου τα μισά προορίζονται για τη διεκδίκηση λειτουργικής ενίσχυσης από τους ιδιοκτήτες τους, επομένως υπάρχει επαρκής «δεξαμενή» σταθμών για τις δημοπρασίες. 

Στοιχεία για τον τελικό σχεδιασμό των μελλοντικών διαγωνισμών θα αντλήσει το ΥΠΕΝ από τη διενέργεια του πρώτου πιλοτικού διαγωνισμού για ΑΠΕ με μπαταρίες που, όπως αποκαλύπτει το energypress, θα προκηρυχθεί το Φεβρουάριο και θα διεξαχθεί το Μάρτιο. Το διαγωνισμό αυτό "χρωστάει" το ΥΠΕΝ με βάση το παλιό (δηλαδή το υφιστάμενο) σχήμα στήριξης των ΑΠΕ.

Ξεκάθαρο «τοπίο» σε 4-5 μήνες 

Υπενθυμίζεται ότι από τον Ιούλιο του 2022, στους όρους σύνδεσης νέων φωτοβολταϊκών επιβάλλεται στατικός περιορισμός έγχυσης 72%, (ή αλλιώς «κόφτης» 28% στην παραγωγή τους). Πόσος θα είναι ο «κόφτης» για τα έργα των διαγωνισμών; Και ποιο είναι το μέγεθος του χαρτοφυλακίου μονάδων με ΟΠΣ, που θα πρέπει να συνδυαστεί με μονάδα αποθήκευσης – κάτι που θα καθορίσει και τη συνολική δημοπρατούμενη ισχύ; 

Απαντήσεις θα υπάρξουν σε 4-5 μήνες, όταν αναμένεται να ολοκληρώσει τα πορίσματά της  η Ομάδα Διοίκησης Έργου που έχει συστήσει το ΥΠΕΝ για την αυξημένη διείσδυση των ΑΠΕ και τον περιορισμένο διαθέσιμο ηλεκτρικό χώρο. Τότε, θα μπορέσουν να ποσοτικοποιηθούν τα παραπάνω μέτρα για έργα με ΟΠΣ και επομένως να «ενεργοποιηθούν» με την έκδοση αντίστοιχων Υπουργικών Αποφάσεων. 

Στην πράξη, αυτό σημαίνει πως το σχέδιο για τη διεύρυνση του ηλεκτρικού «χώρου», αν και θα νομοθετηθεί άμεσα, θα τεθεί σε εφαρμογή σε δεύτερο χρόνο – σε 4-5 μήνες, μέσω Υπουργικών Αποφάσεων που θα ενσωματώνουν τα αποτελέσματα των μελετών της Ομάδας Διοίκησης Έργου. Όπως είναι φυσικό, τότε όχι μόνο θα εκκινήσουν οι διαδικασίες για την απελευθέρωση του ηλεκτρικού «χώρου» (με τον σχεδιασμό και τη δρομολόγηση του 3ετούς σχήματος των διαγωνισμών), αλλά και θα υπάρχει ακριβής εικόνα για το πόση δυναμικότητα θα γίνει με αυτό τον τρόπο διαθέσιμη για νέα έργα. 

Επομένως, τότε θα γνωρίζουν και οι Διαχειριστές ποιο είναι το μέγιστο μέγεθος του χαρτοφυλάκιου υποψήφιων σταθμών στο οποίο μπορούν να χορηγήσουν όρους σύνδεσης. 

Τα μέτρα για τις νέες μονάδες 

Με βάση διάφορα σενάρια που έχει «τρέξει» το υπουργείο -και τα οποία αποτελούν σε κάθε περίπτωση προκαταρκτικές εκτιμήσεις- ο ηλεκτρικός «χώρος» που θα απελευθερωθεί θα κινείται σε επίπεδα έως 4 Γιγαβάτ. Όσον αφορά τη διάθεση αυτού του ηλεκτρικού χώρου, προτεραιότητα αποτελούν τα έργα στο ΕΣΜΗΕ, ώστε με βάση τη σειρά προτεραιότητας, ο ΑΔΜΗΕ να ολοκληρώσει την Ομάδα Α και να «προχωρήσει» στην Ομάδα Β και τις υποψήφιες μονάδες που προορίζονται για PPAs. 

Παράλληλα, ένα μέρος της διαθέσιμης χωρητικότητας θα αξιοποιηθεί από τον ΔΕΔΔΗΕ, για όρους σύνδεσης σε νέα «μικρά» έργα στο δίκτυο διανομής. Για το αν θα υλοποιηθεί αυτό το σενάριο, και σε ποιο βαθμό, κλειδί θα αποτελέσουν και πάλι τα συμπεράσματα της Ομάδας Διοίκησης Έργου. 

Η Ομάδα Διοίκησης εμπλέκεται όμως και στη βέλτιστη διαχείριση του «χώρου» που θα απελευθερωθεί, ώστε να δοθεί πρόσβαση σε όσο το δυνατόν περισσότερα υποψήφια πρότζεκτ. Για αυτό τον σκοπό, και πάλι θα επιστρατευθεί η λύση των ενισχυμένων (στατικών και δυναμικών) περιορισμών έγχυσης, που θα τεθεί ως προϋπόθεση για τη χορήγηση όρων σύνδεσης. Και πάλι μία προκαταρκτική εκτίμηση «μιλά» για στατικούς περιορισμούς 60-65% στα φωτοβολταϊκά, δηλαδή για αυξημένους κόφτες στα επίπεδα των 40-45% (από 28% που είναι τώρα). 

Επίσης, σε 4-5 μήνες θα αποσαφηνιστεί αν κάποιες κατηγορίες νέων έργων, για να λάβουν Όρους Σύνδεσης, θα πρέπει υποχρεωτικά να συνδυαστούν με μπαταρίες. Πάντως, η πρώτη εικόνα δείχνει πως αυτό δεν είναι απαραίτητο, καθώς μία μονάδα που θα λάβει όρους σύνδεσης και θέλει να διεκδικήσει ταρίφα, θα υποχρεωθεί μέσω της συμμετοχής σε διαγωνισμό να προσθέσει μονάδα αποθήκευσης. Στις υπόλοιπες περιπτώσεις, αν και η επιλογή της μπαταρίας θα εξαρτηθεί από το business plan κάθε έργου συγκεκριμένα, εκτιμάται πως κατά κανόνα δύσκολα ένας «απλός» σταθμός θα είναι οικονομικά βιώσιμος, με τους αυξημένους περιορισμούς έγχυσης στους οποίους θα υπόκειται.