Σύνοδος της Γλασκώβης για το κλίμα (COP26): Το ποτήρι είναι μισογεμάτο
Η απάντηση στο ερώτημα εάν η Σύνοδος Κορυφής για το Κλίμα που πραγματοποιήθηκε στη Γλασκώβη ήταν επιτυχής ή όχι, έγκειται σε μεγάλο βαθμό κατά πόσον κάποιος βλέπει το ποτήρι μισογεμάτο ή μισοάδειο.
Του Υπουργού Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, Χρ. Στυλιανίδη
Όπως σε κάθε διαπραγμάτευση, έτσι και σε αυτή θα μπορούσαν να είχαν επιτευχθεί περισσότερα. Κατά τη γνώμη μου, όμως, το ποτήρι είναι μισογεμάτο. Η Σύνοδος της Γλασκώβης είχε ως σκοπό αφενός να δημιουργήσει τις κατάλληλες συνθήκες πολιτικά για τη συνέχιση των κλιματικών διαπραγματεύσεων και αφετέρου, να καταλήξει σε μία συγκεκριμένη δέσμη μέτρων προσαρμογής και μετριασμού, «χτίζοντας» πάνω στη Συμφωνία των Παρισίων και τη δέσμευση μας για περιορισμό της αύξησης της θερμοκρασίας στον 1,5 βαθμό Κελσίου.
Πολιτικά, η COP26 ήταν αναμφίβολα μια νίκη. Η επιστροφή των ΗΠΑ στην Συμφωνία των Παρισίων και στο τραπέζι των κλιματικών διαπραγματεύσεων, καθώς και η παρουσία του Προέδρου Τζο Μπάιντεν στη Γλασκώβη, έδωσε ένα σημαντικό μήνυμα πολιτικής βούλησης για επιτυχή έκβαση. Το μεγαλύτερο άλμα προς τα εμπρός, ήταν το σύμφωνο συνεργασίας που υπεγράφη μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας, για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης. Αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία, όχι μόνο γιατί οι δύο αυτές χώρες εκπέμπουν περί το 45% των παγκόσμιων ετήσιων εκπομπών, αλλά διότι καθίσταται πλέον σαφές ότι καμία χώρα δεν μπορεί να αντιμετωπίσει την πρόκληση αυτή μόνη της.
Αυτό αποτελεί, εξάλλου, κι έναν από τους βασικούς στόχους του νέου Υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας. Να προωθήσει, δηλαδή, την πολυμερή συνεργασία, τον δομημένο διάλογο και την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών και τεχνογνωσίας μεταξύ όλων των εμπλεκόμενων φορέων. Κεντρική διοίκηση, τοπική αυτοδιοίκηση, επιστημονική κοινότητα, μη-κυβερνητικές οργανώσεις, εθελοντές και η κοινωνία των πολιτών, θα έχουν ενεργό ρόλο σε ένα μέτωπο κοινό απέναντι στην κλιματική κρίση που βιώνουμε.
Είναι σημαντικό, ωστόσο, να επισημανθεί ότι το Σύμφωνο της Γλασκώβης για το κλίμα προειδοποιεί πως η τρέχουσα πρόοδος απέχει πολύ από ότι απαιτείται για να διατηρηθεί ο στόχος του 1,5 βαθμού. Με εμπιστοσύνη στην επιστήμη, οι 197 υπογράφουσες χώρες δεσμευτήκαν ότι θα υποβάλλουν νέα σχέδια, με δεσμεύσεις ικανές να συγκρατήσουν την άνοδο της θερμοκρασίας στον 1,5 βαθμό μέσα στο 2022. Η αναγνώριση αυτή της επιστήμης και των διδαγμάτων της, σε συνδυασμό με την επιμονή των κρατών, αλλά και της Προεδρίας της Συνόδου, να κρατήσουν «ζωντανό» τον στόχο του 1,5 βαθμού, συγκαταλέγεται αναμφίβολα στις επιτυχίες της Γλασκώβης.
Κι αν κάτι κατέστη, επίσης, απολύτως σαφές είναι ότι ο ρόλος της επιστήμης σε ένα πολυσύνθετο θέμα, όπως αυτό της κλιματικής κρίσης, είναι πρωτεύων. Η ενεργή συμμετοχή της ερευνητικής και ακαδημαϊκής κοινότητας στη χάραξη των κλιματικών πολιτικών αποτελεί κύρια επιδίωξη του νέου Υπουργείου και κατά τη γνώμη μου, βασικό συστατικό επιτυχίας των εργασιών του. Μια ακόμα νίκη προκύπτει από το σαφές μήνυμα που δόθηκε στη COP26 για μείωση της χρήσης άνθρακα και την κατάργηση των επιδοτήσεων για ορυκτά καύσιμα.
Είναι η πρώτη φορά που γίνεται ρητή αναφορά για την ανάγκη αποδέσμευσης από τον άνθρακα σε μια συμφωνία του ΟΗΕ για το κλίμα. Εδώ η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη και η Ελλάδα πρωτοστατούν. Με τον νέο εθνικό κλιματικό νόμο, ορίζεται η διακοπή λειτουργίας όλων των λιγνιτικών μονάδων το αργότερο έως τη 31η Δεκεμβρίου 2028, δείχνοντας έμπρακτα την πολιτική βούληση που υπάρχει στη χώρα μας για ένα πιο βιώσιμο μέλλον.
Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε, τέλος, στα θέματα της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή. Πάνω από 140 χώρες, συμπεριλαμβανομένων της Βραζιλίας, της Κίνας, του Καναδά και της Ινδονησίας, δεσμεύτηκαν στο μηδενισμό του ποσοστού αποψίλωσης δασών μέχρι το 2030. Καλύπτοντας σχεδόν το 85% των δασών παγκοσμίως, η τήρηση αυτής της συμφωνίας καθιστά τα δάση βασικό μας σύμμαχο για την προσαρμογή και την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης. Αυτό αποτελεί μια ακόμα νίκη της επιστήμης και αναγνώριση της φυσικής ικανότητας των δασών να απορροφούν διοξείδιο του άνθρακα, συμβάλλοντας καθοριστικά στον στόχο για κλιματική ουδετερότητα.
Η αλήθεια παραμένει αναπόδραστη. Αν δεν εκπληρωθούν όλες οι παραπάνω δεσμεύσεις, ο κόσμος θα εκπέμπει περισσότερο άνθρακα το 2030, από αυτό που απαιτείται για να παραμείνει κάτω από τον 1.5 βαθμό. «Αμ’ έπος αμ’ έργον» λοιπόν με πολλή δουλειά μπροστά μας μέχρι την επόμενη σύνοδο στην Αίγυπτο.
