Υδρογόνο: Το ευρωπαϊκό διαβατήριο προς την πράσινη βιομηχανική αναγέννηση

Βρισκόμαστε σε ένα ιστορικό μεταίχμιο. Η ενεργειακή μετάβαση δεν είναι πλέον προοπτική – είναι προϋπόθεση επιβίωσης, ενεργειακής κυριαρχίας και βιώσιμης ανάπτυξης για την Ευρώπη. Η ενσωμάτωση του υδρογόνου ως βασικού άξονα αυτής της μετάβασης δεν αποτελεί μια μελλοντολογική προσέγγιση, αλλά μια πολιτική και τεχνολογική αναγκαιότητα.

Το υδρογόνο δεν είναι απλώς μια καθαρή ενεργειακή πηγή. Είναι καταλύτης για τον μετασχηματισμό της ευρωπαϊκής βιομηχανίας, εργαλείο γεωπολιτικής ανεξαρτησίας και ταυτόχρονα, γέφυρα που συνδέει τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας με την κατανάλωση σε δύσκολους τομείς.

Από τη στρατηγική στη δράση: Η ευρωπαϊκή στροφή στο υδρογόνο

Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει αναγνωρίσει το υδρογόνο ως θεμέλιο της Πράσινης Συμφωνίας και του σχεδίου REPowerEU. Η δημιουργία του Ευρωπαϊκού Ταμείου Υδρογόνου (Hydrogen Bank), η ενσωμάτωση των ηλεκτρολυτών στον κατάλογο στρατηγικών τεχνολογιών της ΕΕ και η υιοθέτηση κανονιστικών πλαισίων για την παραγωγή, τη μεταφορά και τη χρήση ανανεώσιμου και χαμηλών εκπομπών υδρογόνου, αποδεικνύουν την πολιτική βούληση για γρήγορη και αποφασιστική πρόοδο.

Παράλληλα, η πρωτοβουλία για την κατασκευή ενός Ευρωπαϊκού Δικτύου Υδρογόνου (European Hydrogen Backbone) θέτει τις βάσεις για τη δημιουργία μιας ολοκληρωμένης ευρωπαϊκής αγοράς, όπου το υδρογόνο θα ρέει διασυνοριακά όπως σήμερα το φυσικό αέριο. Αυτή η αρχιτεκτονική δεν είναι απλώς ενεργειακή υποδομή. Είναι το θεμέλιο μιας νέας ευρωπαϊκής κυριαρχίας.

Γιατί υδρογόνο – και γιατί τώρα

Το υδρογόνο είναι το μόνο ενεργειακό μέσο που μπορεί να αποθηκεύσει και να μεταφέρει μεγάλες ποσότητες ενέργειας, παραγόμενης από ΑΠΕ, σε βάθος χρόνου και σε μεγάλες αποστάσεις. Δεν είναι τυχαίο πως θεωρείται απαραίτητο για την απανθρακοποίηση “δύσκολων” τομέων όπως:

• Η βαριά βιομηχανία (χάλυβας, τσιμέντο, λιπάσματα, χημικά),
• Οι μεταφορές μεγάλων αποστάσεων (βαρέα οχήματα, ναυτιλία, αερομεταφορές),
• Η αποθήκευση ενέργειας μακράς διάρκειας, απαραίτητη για την πλήρη αξιοποίηση των ΑΠΕ.

Το πλεονέκτημα του υδρογόνου είναι η ευελιξία του: μπορεί να χρησιμοποιηθεί είτε ως καύσιμο είτε ως πρώτη ύλη στη βιομηχανία. Μπορεί να παραχθεί από ηλεκτρική ενέργεια μηδενικών εκπομπών, να αποθηκευτεί, να μεταφερθεί και να μετατραπεί εκ νέου σε ηλεκτρισμό ή θερμότητα. Με άλλα λόγια, το υδρογόνο λειτουργεί ως πολλαπλασιαστής του καθαρού ενεργειακού δυναμικού της Ευρώπης.

Ελλάδα: Από την Περιφέρεια, στο επίκεντρο της ενεργειακής μετάβασης

Η γεωγραφική θέση της Ελλάδας, σε συνδυασμό με τον πλούτο της σε ανανεώσιμες πηγές, την τεχνογνωσία σε τομείς όπως η ναυτιλία και η ενέργεια, αλλά και την αυξανόμενη εμπειρία σε ευρωπαϊκά έργα υποδομής, καθιστούν τη χώρα ικανή να παίξει ρόλο-κλειδί στο νέο ενεργειακό τοπίο της Ευρώπης.

Η Ελλάδα μπορεί να λειτουργήσει ως ενεργειακή πύλη για την Ευρώπη, διευκολύνοντας τη μεταφορά καθαρής ενέργειας – είτε σε μορφή ηλεκτρικής ενέργειας, είτε σε μορφή υδρογόνου – από τη Νοτιοανατολική Μεσόγειο και τη Βόρεια Αφρική προς τις ευρωπαϊκές αγορές.

Η αξιοποίηση αυτού του δυναμικού προϋποθέτει όμως ένα εθνικό στρατηγικό σχέδιο για το υδρογόνο. Ένα σχέδιο που να περιλαμβάνει:

• Σαφές ρυθμιστικό και αδειοδοτικό πλαίσιο,
• Κίνητρα για επενδύσεις σε υποδομές παραγωγής, αποθήκευσης και μεταφοράς υδρογόνου,
• Εκπαίδευση και κατάρτιση ανθρώπινου δυναμικού,
• Ενίσχυση της έρευνας και της καινοτομίας σε πανεπιστήμια και τεχνολογικά κέντρα.

Μια τέτοια πολιτική δεν θα έχει μόνο ενεργειακά οφέλη. Μπορεί να μετατρέψει την Ελλάδα σε εξαγωγέα τεχνολογιών και υπηρεσιών, να προσελκύσει διεθνή κεφάλαια και να δημιουργήσει χιλιάδες ποιοτικές θέσεις εργασίας σε ολόκληρη τη χώρα.

Η πρόκληση της βιομηχανικής αναγέννησης

Η ενεργειακή μετάβαση δεν μπορεί να γίνει χωρίς βιομηχανία. Η Ευρώπη το αναγνωρίζει αυτό και στρέφεται σήμερα σε μια νέα βιομηχανική στρατηγική για τις καθαρές τεχνολογίες – και το υδρογόνο βρίσκεται στον πυρήνα της.

Η πρόκληση είναι διπλή: από τη μία να διατηρηθεί η ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής παραγωγής σε σχέση με τις επιδοτήσεις που προσφέρουν άλλες περιοχές, όπως οι ΗΠΑ και η Κίνα· από την άλλη να διασφαλιστεί η κοινωνική αποδοχή της μετάβασης, με μέριμνα για τη δίκαιη μετάβαση σε περιοχές που επηρεάζονται από την απολιγνιτοποίηση και την αποβιομηχάνιση.

Η Hydrogen Europe εργάζεται με όλα τα θεσμικά όργανα της ΕΕ για την εξασφάλιση ενός βιώσιμου και προβλέψιμου πλαισίου χρηματοδότησης, για την επιτάχυνση των διαδικασιών αδειοδότησης και την ενίσχυση της συνεργασίας δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. Προτεραιότητα μας είναι η δημιουργία ευρωπαϊκής αλυσίδας αξίας για το υδρογόνο, από τις πρώτες ύλες έως την τελική χρήση.

Ένα κοινό ευρωπαϊκό στοίχημα

Το υδρογόνο δεν είναι πανάκεια, αλλά είναι απολύτως απαραίτητο για να πετύχουμε τους ευρωπαϊκούς στόχους για το κλίμα, την οικονομία και τη γεωπολιτική αυτονομία. Είναι ένα τεχνολογικό, πολιτικό και κοινωνικό εγχείρημα που απαιτεί συλλογική βούληση, διακρατική συνεργασία και διορατικότητα.

Για την Ελλάδα, το στοίχημα του υδρογόνου είναι μια ευκαιρία να επανατοποθετηθεί στον ευρωπαϊκό χάρτη ως παραγωγός, καινοτόμος και στρατηγικός εταίρος. Για την Ευρώπη, είναι το μέσο να ενώσει το βορρά με το νότο, τη βιομηχανία με την κλιματική φιλοδοξία και την ενέργεια με την ανεξαρτησία.

Το μέλλον δεν θα περιμένει. Ας κινηθούμε τώρα – με σχέδιο, τόλμη και ευρωπαϊκή ενότητα.

_______

Ο Γιώργος Χατζημαρκάκης είναι CEO της Hydrogen Europe