Μύκητας που μπορεί να μας «φάει από μέσα προς τα έξω» ίσως να εξαπλωθεί στον πλανήτη λόγω της κλιματικής αλλαγής

Οι επιστήμονες κρούουν το καμπανάκι του κινδύνου για είδη του μύκητα Aspergillus που μπορεί να εξαπλωθούν στον πλανήτη καθώς η κλιματική κρίση εντείνεται

Ποιοι κινδυνεύουν από τον μύκητα 

Ο μύκητας Aspergillus αναπτύσσεται σαν μικρά νήματα στα εδάφη σε όλο τον κόσμο. Όπως σχεδόν όλοι οι μύκητες, απελευθερώνει τεράστιους αριθμούς μικροσκοπικών σπορίων που εξαπλώνονται στον αέρα.

Οι άνθρωποι εισπνέουν σπόρια κάθε μέρα, αλλά οι περισσότεροι δεν αντιμετωπίζουν προβλήματα υγείας καθώς το ανοσοποιητικό τους σύστημα τα καθαρίζει.

Ωστόσο, ο μύκητας είναι επικίνδυνος για όσους πάσχουν από πνευμονικές παθήσεις, όπως άσθμα, κυστική ίνωση, ΧΑΠ, καθώς και άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό, όπως οι ασθενείς με καρκίνο ή όσοι έχουν κάνει μεταμόσχευση οργάνων, αλλά και όσοι έχουν νοσήσει σοβαρά από γρίπη ή Covid-19.

Εάν το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού δεν μπορεί να απομακρύνει τα σπόρια, ο μύκητας «αρχίζει να αναπτύσσεται και βασικά σας τρώει από μέσα προς τα έξω, για να το πω πολύ ωμά», λέει ο van Rijn.

Η ασπεργίλλωση έχει πολύ υψηλά ποσοστά θνησιμότητας περίπου 20% έως 40%, σύμφωνα με τον ειδικό.

Είναι επίσης πολύ δύσκολο να διαγνωστεί, καθώς οι γιατροί δεν την έχουν πάντα στο ραντάρ τους και οι ασθενείς συχνά παρουσιάζονται με πυρετό και βήχα, συμπτώματα κοινά σε πολλές ασθένειες.

Τα μυκητιασικά παθογόνα γίνονται επίσης όλο και πιο ανθεκτικά στη θεραπεία, πρόσθεσε ο van Rijn, ενώ σημείωσε πως υπάρχουν μόνο τέσσερις κατηγορίες αντιμυκητιασικών φαρμάκων.

Στο κλίμα αυτό, η κλιματική αλλαγή ανοίγει το δρόμο ο μύκητας να αποικίσει και σε άλλες περιοχές

Πού μπορεί να μεταναστεύσει ο μύκητας 

Ο Aspergillus flavus, ένα είδος που τείνει να προτιμά τα θερμότερα, τροπικά κλίματα, θα μπορούσε να αυξήσει την εξάπλωσή του κατά 16% εάν οι άνθρωποι συνεχίσουν να καίνε μεγάλες ποσότητες ορυκτών καυσίμων, σύμφωνα με τη μελέτη. Προβλέπεται ότι θα μετοικίσει και σε τμήματα της βόρειας Αμερικής, της βόρειας Κίνας και της Ρωσίας.

Το είδος αυτό μπορεί να προκαλέσει σοβαρές λοιμώξεις στον άνθρωπο και είναι ανθεκτικό σε πολλά αντιμυκητιασικά φάρμακα. Προσβάλλει επίσης μια σειρά από καλλιέργειες τροφίμων, αποτελώντας δυνητική απειλή για την επισιτιστική ασφάλεια. 

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας πρόσθεσε τον Aspergillus flavus στην κρίσιμη ομάδα μυκητολογικών παθογόνων το 2022, λόγω των επιπτώσεων στη δημόσια υγεία και του κινδύνου ανθεκτικότητας στα αντιμυκητιασικά φάρμακα.

Ο Aspergillus fumigatus, ο οποίος προτιμά τα πιο εύκρατα κλίματα, προβλέπεται να εξαπλωθεί προς τα βόρεια, προς τον Βόρειο Πόλο, καθώς αυξάνονται οι παγκόσμιες θερμοκρασίες. Η εξάπλωσή του θα μπορούσε να αυξηθεί κατά 77,5% έως το 2100, σύμφωνα με τη μελέτη, εκθέτοντας δυνητικά 9 εκατομμύρια ανθρώπους στην Ευρώπη.

Αντίθετα, οι θερμοκρασίες σε ορισμένες περιοχές, συμπεριλαμβανομένης της υποσαχάριας Αφρικής, θα μπορούσαν να γίνουν τόσο θερμές που να μην είναι πλέον φιλόξενες για τον μύκητα. Αυτό θα μπορούσε να επιφέρει τα δικά του προβλήματα, καθώς οι μύκητες παίζουν σημαντικό ρόλο στα οικοσυστήματα, συμπεριλαμβανομένων των υγιών εδαφών.

Εκτός όλων αυτών, η αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη μπορεί να μεταλλάξει τον μύκητα ώστε να έχει μεγαλύτερη αντοχή στη θερμοκρασία και άρα θα του επιτρέπει να επιβιώνει μέσα στο ανθρώπινο σώμα. 

Τα ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως η ξηρασία, οι πλημμύρες και οι καύσωνες, μπορούν επίσης να επηρεάσουν τους μύκητες, συμβάλλοντας στη διάδοση των σπορίων σε μεγάλες αποστάσεις. Άλλωστε, έχουν παρατηρηθεί μυκητιασικές ασθένειες για παράδειγμα μετά από φυσικές καταστροφές.

Συμπερασματικά, οι ειδικοί τονίζουν πως καθένας από μας μπορεί να προσβληθεί από τον μύκητα στο μέλλον.