Ξεκινά η τρίτη δημοπρασία υδρογόνου με προϋπολογισμό 1,1 δισ. ευρώ – Το χρονοδιάγραμμα και οι προϋποθέσεις

Σε ένα στρατηγικό βήμα στην προσπάθεια της ΕΕ για την απαλλαγή από τις εκπομπές άνθρακα τομέων που αντιμετωπίζουν προβλήματα στους περιορισμό του, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Υδρογόνου ξεκινά την τρίτη δημοπρασία της. Η δημοπρασία η οποία εντάσσεται στο πλαίσιο του Ταμείου Καινοτομίας εκτιμάται ότι θα ενισχύσει παράλληλα, την ενεργειακή ασφάλεια και την ανταγωνιστικότητα της βιομηχανίας.

 Ο προϋπολογισμός του 1,1 δισεκατομμυρίου ευρώ θα κατανεμηθεί σε τρεις θεματικούς τομείς: 

• 400 εκατομμύρια ευρώ για ανανεώσιμο και χαμηλών εκπομπών άνθρακα υδρογόνο
• 400 εκατομμύρια ευρώ αποκλειστικά για ανανεώσιμο υδρογόνο (RFNBO) και,
• 200 εκατομμύρια ευρώ για χρήση υδρογόνου που σχετίζεται με τη ναυτιλία. Το τελευταίο θέμα μπορεί να αυξηθεί έως και 100 εκατομμύρια ευρώ μέσω εθελοντικών συνεισφορών από τις χώρες του ΕΟΧ στο πλαίσιο του μοντέλου «Δημοπρασία ως Υπηρεσία».

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιβεβαιώνει ότι αυτός ο μηχανισμός χρηματοδότησης θα προσφέρει σταθερές πληρωμές πριμ για έως και δέκα χρόνια, με βάση την επαληθευμένη και πιστοποιημένη παραγωγή υδρογόνου. Τα έργα θα ανταγωνιστούν μέσω ενός συστήματος κατάταξης που βασίζεται μόνο στην τιμή , υποβάλλοντας την τιμή προσφοράς τους σε ευρώ ανά κιλό υδρογόνου, με μέγιστο όριο τα 4 ευρώ/κιλό .

Η διαδικασία

Η δημοπρασία στοχεύει στην υποστήριξη της παραγωγής ανανεώσιμων καυσίμων μη βιολογικής προέλευσης (RFNBO) και ηλεκτρολυτικού υδρογόνου χαμηλών εκπομπών άνθρακα που συμμορφώνεται με το όριο εξοικονόμησης αερίων θερμοκηπίου 70% που ορίζεται από την κλιματική νομοθεσία της ΕΕ. Όλο το υποστηριζόμενο υδρογόνο πρέπει να παράγεται από νέα δυναμικότητα , με εργασίες που δεν έχουν ξεκινήσει πριν από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης, διασφαλίζοντας ότι η επιδότηση δημιουργεί ένα πραγματικό κίνητρο.

Αποτελεσματικό εργαλείο

Σύμφωνα με την Επιτροπή, οι δημοπρασίες χρησιμεύουν ως ένα αποτελεσματικό εργαλείο κατανομής χρηματοδότησης , επιτρέπουν την ανακάλυψη τιμών , προσελκύουν ιδιωτικά κεφάλαια και μειώνουν το διοικητικό φόρτο για τους κατασκευαστές. Η πολιτική και η δεύτερη δημοπρασία, οι οποίες πραγματοποιήθηκαν μεταξύ 2023 και 2025 χορήγησαν υποστήριξη σε 21 έργα σε όλη την Ευρώπη. Ο

 δεύτερος γύρος έφτασε σε τιμή εκκαθάρισης 0,60 €/kg για γενική χρήση και 1,88 €/kg για ναυτιλιακές εφαρμογές, αντανακλώντας τις διαφορές ωριμότητας της αγοράς. Η επερχόμενη τρίτη δημοπρασία βασίζεται στα διδάγματα από αυτούς τους δύο γύρους, διατηρώντας τους κανόνες πληρωμής κατά την προσφορά και τη μονοσταδιακή, στατική μορφή δημοπρασίας .

Το νέο στοιχείο στη δημοπρασία

Ένα αξιοσημείωτο στοιχείο της δημοπρασίας IF25 είναι το πρόγραμμα «Δημοπρασία ως Υπηρεσία» . Αυτό επιτρέπει στα κράτη μέλη του ΕΟΧ να ενσωματώσουν τις εθνικές τους επιδοτήσεις στη διαδικασία δημοπρασιών της ΕΕ, μειώνοντας τον κατακερματισμό και διασφαλίζοντας την ευθυγράμμιση με τους κανονισμούς για τις κρατικές ενισχύσεις. Χώρες όπως η Γερμανία, η Ισπανία, η Αυστρία και η Λιθουανία έχουν ήδη χρησιμοποιήσει αυτόν τον μηχανισμό, συνεισφέροντας συνολικά πάνω από 1,18 δισεκατομμύρια ευρώ σε προηγούμενους γύρους.

Οι περιορισμοί και τα όρια

Για την αποφυγή υπερβολικής επιδότησης , η Επιτροπή θα εφαρμόσει μηχανισμούς όπως δημοσιονομικούς περιορισμούς, όρια ανταγωνισμού και ανώτατα όρια παραγωγής. Κάθε προσφορά πρέπει να δηλώνει μια αναμενόμενη μέση ετήσια παραγωγή υδρογόνου, η οποία θα χρησιμοποιηθεί για τον υπολογισμό του μέγιστου ποσού επιχορήγησης, με ανώτατο όριο τα 200 εκατομμύρια ευρώ ανά έργο .

Τα έργα πρέπει επίσης να επιδεικνύουν τεχνική και οικονομική ετοιμότητα . Απαιτείται να υποβάλουν εγγύηση ολοκλήρωσης αξίας 8% της μέγιστης επιχορήγησης. Επιπλέον, πρέπει να συμμορφώνονται με αυστηρά πρωτόκολλα κυβερνοασφάλειας , διασφαλίζοντας ότι ο επιχειρησιακός έλεγχος και τα δεδομένα παραμένουν εντός του ΕΟΧ.

Η ανταγωνιστικότητα της βιομηχανίας

Μια πρόσθετη απαίτηση αντικατοπτρίζει την πίεση της Ευρώπης για βιομηχανική κυριαρχία : τουλάχιστον το 75% των ηλεκτρολυτήρων που χρησιμοποιούνται σε κάθε έργο πρέπει να προέρχονται εκτός Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας. Οι στοίβες ηλεκτρολυτήρων πρέπει επίσης να πληρούν αυτήν την απαίτηση, με το πολύ δύο επιπλέον εξαρτήματα να προέρχονται από την Κίνα. Η προβλεπόμενη προέλευση των εξαρτημάτων θα δημοσιοποιηθεί για τα έργα που θα βραβευτούν.

Περιβαλλοντικά κριτήρια

Τα περιβαλλοντικά κριτήρια είναι εξίσου σημαντικά. Τα έργα πρέπει να συμμορφώνονται με την αρχή της Μη Πρόκλησης Σημαντικής Βλάβης (DNSH) και να το αποδεικνύουν αυτό κατά την αξιολόγηση, το οικονομικό κλείσιμο και την τελική αναφορά. Επιπλέον, όλο το παραγόμενο υδρογόνο πρέπει να επιτυγχάνει εξοικονόμηση αερίων θερμοκηπίου τουλάχιστον 70% , η οποία να πιστοποιείται από ελέγχους τρίτων στο τέλος της περιόδου υποστήριξης.

Η επιχορήγηση

Η επιχορήγηση θα καταβάλλεται ανά εξάμηνο για μέγιστο διάστημα δέκα ετών, αλλά μπορεί να λήξει νωρίτερα εάν επιτευχθεί ο προγραμματισμένος όγκος υδρογόνου. Επιτρέπεται η υπεραπόδοση έως και 140% ανά εξάμηνο, αλλά η συνολική στήριξη δεν μπορεί να υπερβαίνει τη μέγιστη επιχορήγηση της προσφοράς. Η υποαπόδοση κάτω του 30% για τρία συνεχόμενα έτη μπορεί να οδηγήσει σε κυρώσεις ή λύση της σύμβασης.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τονίζει ότι αυτό το πλαίσιο δημοπρασιών ευθυγραμμίζεται με τους ευρύτερους στόχους που ορίζονται στο Σχέδιο REPowerEU και στη Συμφωνία για Καθαρή Βιομηχανία , αναγνωρίζοντας το υδρογόνο ως πυλώνα για την κλιματική ουδετερότητα και τη βιομηχανική ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης.

Το χρονοδιάγραμμα

Οι τελικοί όροι και προϋποθέσεις θα δημοσιευτούν κατά την έναρξη της πρόσκλησης υποβολής προτάσεων το τέταρτο τρίμηνο του 2025, μετά την υποβολή σχολίων από τα ενδιαφερόμενα μέρη σχετικά με το τρέχον προσχέδιο. Η Επιτροπή τονίζει ότι κανένα έργο που έχει ήδη χρηματοδοτηθεί από προηγούμενες προσκλήσεις του Ταμείου Καινοτομίας δεν θα είναι επιλέξιμο για συμμετοχή σε αυτόν τον γύρο.

Οι δημοπρασίες της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Υδρογόνου

Η δεύτερη δημοπρασία για την παραγωγή ανανεώσιμου υδρογόνου μέσω του Ταμείου Καινοτομίας ολοκληρώθηκε στις 20 Φεβρουαρίου 2025. Επέλεξε 15 έργα παραγωγής ανανεώσιμου υδρογόνου σε 5 χώρες εντός του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΟΧ) για να λάβουν χρηματοδότηση από την ΕΕ ύψους 992 εκατομμυρίων ευρώ. Αυτά τα έργα, που αναμένεται να παράγουν σχεδόν 2,2 εκατομμύρια τόνους ανανεώσιμου υδρογόνου σε διάστημα 10 ετών, θα βοηθήσουν στην αποφυγή περισσότερων από 15 εκατομμυρίων τόνων εκπομπών CO2 και θα συμβάλουν στην περαιτέρω δημιουργία μιας ευρωπαϊκής αγοράς ανανεώσιμου υδρογόνου.

Συνολικά  61 προσφορές  υποβλήθηκαν στη δημοπρασία και αξιολογήθηκαν από τον Ευρωπαϊκό Εκτελεστικό Οργανισμό για το Κλίμα, τις Υποδομές και το Περιβάλλον (CINEA) με βάση τα κριτήρια επιλεξιμότητας που περιγράφονται στο κείμενο της πρόσκλησης και όλες οι επιτυχούσες προσφορές κατατάχθηκαν σύμφωνα με την τιμή προσφοράς τους. Οι επιτυχόντες υποψήφιοι καλούνται να καταρτίσουν αντίστοιχες συμφωνίες επιχορήγησης, οι οποίες αναμένεται να υπογραφούν έως τον Σεπτέμβριο/Οκτώβριο του 2025. Τα υπογεγραμμένα έργα πρέπει να ολοκληρώνονται οικονομικά εντός το πολύ 2,5 ετών από την υπογραφή και να ξεκινήσουν την παραγωγή ανανεώσιμου υδρογόνου εντός περιόδου 5 ετών.

Στις 18 Νοεμβρίου 2024, η Ισπανία, η Λιθουανία και η Αυστρία ανακοίνωσαν τη χορήγηση άνω των 700 εκατομμυρίων ευρώ σε εθνικά κεφάλαια , μέσω της συμμετοχής τους στο πρόγραμμα «δημοπρασία ως υπηρεσία» στο πλαίσιο της δεύτερης δημοπρασίας της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Υδρογόνου, για την υποστήριξη έργων παραγωγής ανανεώσιμου υδρογόνου που βρίσκονται στις χώρες τους. Τον Απρίλιο του 2025, η Επιτροπή ενέκρινε ένα ισπανικό πρόγραμμα κρατικών ενισχύσεων ύψους 400 εκατομμυρίων ευρώ για τη χρηματοδότηση της υποστήριξής τους στην παραγωγή ανανεώσιμου υδρογόνου στο πλαίσιο του προγράμματος «δημοπρασίες ως υπηρεσία».

Πρώτη δημοπρασία τράπεζας υδρογόνου (Νοέμβριος 2023 – Φεβρουάριος 2024)

Η πρώτη δημοπρασία τράπεζας υδρογόνου ξεκίνησε τον Νοέμβριο του 2023 και ολοκληρώθηκε τον Φεβρουάριο του 2024, απονέμοντας σχεδόν 720 εκατομμύρια ευρώ σε 7 έργα ανανεώσιμου υδρογόνου σε όλη την Ευρώπη, από συνολικά 132 προσφορές που υποβλήθηκαν στη δημοπρασία. 6 από τα 7 έργα υπέγραψαν τις αντίστοιχες συμφωνίες επιχορήγησης τον Οκτώβριο του 2024. 

Τα έργα πρέπει να ξεκινήσουν την παραγωγή ανανεώσιμου υδρογόνου εντός 5 ετών. Συνολικά, έχουν τη δυνατότητα να παράγουν 1,52 εκατομμύρια τόνους ανανεώσιμου υδρογόνου στα πρώτα 10 χρόνια λειτουργίας τους.